به گزارش خبرگزاری مهر، علوم انسانی به منزله نرم افزار و تعیین کننده مسیر هر جامعه است. هر یک از علوم فنی، پایه و تجربی سخت افزارهای مورد نیاز حرکت جامعه را تأمین نموده و نقش راهبری و سکانداری با علوم انسانی است. مجموعه علوم انسانی بر پایه مبانی معرفت شناسانه، انسانشناسانه، هستی شناسانه، ارزش شناسانه و روش شناسانه مبتنی است که هر یک به گونه ای زیربناهای این علوم را تعیین می کنند و بخش زیادی از تفاوتهای علوم انسانی سکولار و علوم انسانی اسلامی از تلقی های متفاوت در این مبانی ناشی شده است. به همین دلیل می توان گفت نقطه عزیمت هرگونه تحول و ترمیمی در حوزه علوم انسانی بررسی همین مبانی است.

در میان مبانی مختلف علوم انسانی، مبانی معرفت شناسانه زیربنایی ترین مبنا قلمداد می شوند. اینکه آیا گزاره های علوم انسانی ناظر به حقیقت بوده و می توانند خبری از واقعیت بدهند یا خیر؟ اینکه معنا و معیار صدق یک گزاره چیست؟ اینکه اساساً دستیابی به حقیقت در علوم حصولی ممکن است یا خیر و اگر ممکن است چه روش و چه تضمینی برای دستیابی به حقیقت وجود دارد؟ و ...از مهمترین پرسشهای معرفت شناسانه هستند که به طور خاص از حدود چهارصد سال قبل تا کنون ذهن فیلسوفان را به خود مشغول ساخته است. در یک نگاه تاریخی می توان گفت در قرون اخیر مباحث اصلی فیلسوفان غرب ریشه در مناقشات معرفت شناسانه دارد تا آنجا که برخی امکان دستیابی به یقین را انکار کرده و بدیلهای متعددی جایگزین آن ساخته اند.

متأسفانه مباحث معرفت شناسانه در بیشتر مراکز آموزش تحصیلات تکمیلی به طور جدی تدریس نشده و دانشجویان علوم انسانی دورنمای بسیار مبهمی از برخی مسائل آن دارند و در بیشتر موارد اصولی را به عنوان پیش فرض تلقی کرده بدون آنکه بدانند این اصول در کجا و چگونه اثبات یا رد می شوند. حتی در برخی مراکز یک واحد درسی نیز به آن اختصاص نیافته است و دانش پژوهان تصور دقیقی حتی از جغرافیای این علم نیز ندارند.

رفع این نقیصه مستلزم تغییر نگرش به ساختار علوم و جایگزین شدن نگاه نظام وار است که در آن ریشه ها (مبانی) و میوه ها(نتایج) یک علم آشکار و با دقت بررسی شود. مباحث معرفت-شناسی نیز همچون سایر رشته های علمی  نیاز به آموزشهای مستمر، نظام مند و طولانی دارد. لکن در شرایط فعلی که ساختار نظام آموزشی تحصیلات تکمیلی چنین امکانی را به دانش پژوهان نمی دهد، می توان با برگزاری کارگاهها و دوره های موقت تا حدی این نقیصه را مرتفع ساخت

.