به گزارش خبرگزاری مهر، علوم انسانی به منزله نرم افزار و تعیین کننده مسیر هر جامعه است. هر یک از علوم فنی، پایه و تجربی سخت افزارهای مورد نیاز حرکت جامعه را تأمین نموده و نقش راهبری و سکانداری با علوم انسانی است. مجموعه علوم انسانی بر پایه مبانی معرفت شناسانه، انسانشناسانه، هستی شناسانه، ارزش شناسانه و روش شناسانه مبتنی است که هر یک به گونه ای زیربناهای این علوم را تعیین می کنند و بخش زیادی از تفاوتهای علوم انسانی سکولار و علوم انسانی اسلامی از تلقی های متفاوت در این مبانی ناشی شده است. به همین دلیل می توان گفت نقطه عزیمت هرگونه تحول و ترمیمی در حوزه علوم انسانی بررسی همین مبانی است.

در میان مبانی مختلف علوم انسانی، مبانی معرفت شناسانه زیربنایی ترین مبنا قلمداد می شوند. اینکه آیا گزاره های علوم انسانی ناظر به حقیقت بوده و می توانند خبری از واقعیت بدهند یا خیر؟ اینکه معنا و معیار صدق یک گزاره چیست؟ اینکه اساساً دستیابی به حقیقت در علوم حصولی ممکن است یا خیر و اگر ممکن است چه روش و چه تضمینی برای دستیابی به حقیقت وجود دارد؟ و ...از مهمترین پرسشهای معرفت شناسانه هستند که به طور خاص از حدود چهارصد سال قبل تا کنون ذهن فیلسوفان را به خود مشغول ساخته است. در یک نگاه تاریخی می توان گفت در قرون اخیر مباحث اصلی فیلسوفان غرب ریشه در مناقشات معرفت شناسانه دارد تا آنجا که برخی امکان دستیابی به یقین را انکار کرده و بدیلهای متعددی جایگزین آن ساخته اند.

متأسفانه مباحث معرفت شناسانه در بیشتر مراکز آموزش تحصیلات تکمیلی به طور جدی تدریس نشده و دانشجویان علوم انسانی دورنمای بسیار مبهمی از برخی مسائل آن دارند و در بیشتر موارد اصولی را به عنوان پیش فرض تلقی کرده بدون آنکه بدانند این اصول در کجا و چگونه اثبات یا رد می شوند. حتی در برخی مراکز یک واحد درسی نیز به آن اختصاص نیافته است و دانش پژوهان تصور دقیقی حتی از جغرافیای این علم نیز ندارند.

رفع این نقیصه مستلزم تغییر نگرش به ساختار علوم و جایگزین شدن نگاه نظام وار است که در آن ریشه ها (مبانی) و میوه ها(نتایج) یک علم آشکار و با دقت بررسی شود. مباحث معرفت-شناسی نیز همچون سایر رشته های علمی  نیاز به آموزشهای مستمر، نظام مند و طولانی دارد. لکن در شرایط فعلی که ساختار نظام آموزشی تحصیلات تکمیلی چنین امکانی را به دانش پژوهان نمی دهد، می توان با برگزاری کارگاهها و دوره های موقت تا حدی این نقیصه را مرتفع ساخت

.

ششمین همايش بين المللي علوم شناختي به همت پژوهشكده علوم شناختی در ارديبهشت ماه سال آینده 1394 در تهران برگزار خواهد شد. مهلت ارسال چکیده مقالات تا 11 بهمن ماه سال جاری می باشد. براي كسب اطلاعات بيشتر مي توانيد به لينك زير مراجعه نمائيد.

لینک همایش ششم

خواسته یا ناخواسته سرنوشت ملت و کشور ما به تکنولوژی گره خورده است. در این میان تکنولوژی همواره امری علمی، فنی، تخصصی، غیرفرهنگی و مستقل از جهان بینی، ایدئولوژی و ارزشهای مردمان تلقی شده است گویی که تکنولوژی همان چراغ جادوی گمشده همه تمدنهاست که امروز چون سوغاتی بی نظیر با قیمتی گزاف از غرب جهان به شرق جهان آورده می شود و مردمان از هر رنگ و نژاد و مذهب و آیین سخت شیفته آنند. آیا امکان یا بالاتر از آن ضرورتی برای پرسیدن از نسبت تکنولوژی و فرهنگ وجود دارد؟

علامه مصباح يزدي: نظريه پردازي در علوم انساني در گرو معرفت شناسي، هستي شناسي و انسان شناسي صحيح است

استاد مصباح گفت: تا معرفت‌شناسي و هستي‌شناسي و انسان‌شناسي صحيحي نداشته باشيم ، نمي‌توانيم در حيطه علوم انساني نظريه‌پردازي کنيم

وي با اشاره به لزوم معرفت‌شناسي براي پاسخ دادن به اين ادعا اظهار داشت: ابتدا بايد شيوه‌هاي شناخت و ميزان اعتبار آنها در مباحث معرفت‌شناختي تبيين شود، كه اگر چنين نشود، حتي نوبت به اثبات اصول موضوعه هم نمي‌رسد، چه رسد به اينكه بر اساس آن اصول موضوعه، مسائل علمي بنا شود.
رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) بحث علوم انساني را مبحثي آكادميك و دانشگاهي خواند و اظهار داشت: نه به عنوان فعاليت ايدئولوژيک و از روي تعصب به اسلام، و نه حتي به عنوان عرصه‌اي براي تحقق بخشيدن به اهداف انقلاب، بلکه به عنوان يک فعاليت کاملا آکادميک و به عنوان يک کار علمي محض، بايد بحث شود كه معرفت چيست و چند روش معرفتي وجود دارد و اين روش‌ها چه ميزان اعتبار داشته و منشأ اعتبار آنها چيست. لذا تا معرفت‌شناسي درست تبيين نشود، نمي‌توان در علوم انساني نظريه پردازي كرد.